Bezig met laden...
Bloedende bomen
0 weergaven Reacties niet mogelijkDe kortste dag zit er gelukkig alweer op. Zowel de kortste dag als langste dag hebben een bijzonder effect op bomen. Na de kortste dag (21 december) gaan bomen zich al voorbereiden op het voorjaar. Knoppen zwellen op en sommige bomen produceren al stuifmeel. Vanaf de langste dag (21 juni) beginnen loofbomen zich al voor te bereiden op de winter door dan al knoppen voor het volgende jaar te vormen. Dat is nog eens tijdig plannen. Afijn, de dagen lengen alweer en na de lange donkere dagen kijk ik uit naar het voorjaar, voor mij de mooiste tijd van het jaar.
De combinatie van een paar graden boven nul en een zonnetje maakt dat de hazelaars en elzen alweer in bloei komen te staan. Vijftig jaar geleden was de gemiddelde temperatuur in december 2,9 CO en lag de piek van de eerste bloeiwaarneming van de hazelaar half februari. Inmiddels is de gemiddelde december temperatuur opgelopen naar 4 CO en bloeien hazelaar en els al in december. Januari is nu ook alweer apart warm. Voor hooikoortsgevoelige mensen is dit geen fijne ontwikkeling maar voor mij luidt dit het nieuwe groeiseizoen weer in. De vlier is een opportunistische struik die als één van de eerste alweer blad ontwikkeld. Het blad van de vlier is nog maar nauwelijks afgevallen of de eerste knoppen lopen alweer uit.
Een ander bijzonder effect in de winter is het bloeden van loofbomen na verwonding. De verklaring hiervoor is dat sommige boomsoorten ondanks dat er geen blad aan de bomen zit toch worteldruk opbouwen. Zolang het ‘leidingensysteem’ van de boom gesloten blijft is dit geen probleem maar zodra een voor bloeden gevoelige boom verwond wordt kan deze gaan bloeden. In de winterperiode zijn bomen inactief en sluiten de houtvaten niet, daarentegen blijft de osmose druk onverminderd hoog omdat er geen verdamping plaatsvind vanwege het ontbrekende blad.
De periode waarin het bloeden ontstaat is nogal wat verwarring over. Ik heb het zelf bij esdoorns ervaren die herfstverkleuring toonden en op een zonnige oktober dag tijdens het snoeien begonnen te bloeden. Ga je bij particulieren te rade, maar soms ook hoveniers, dan zijn er die zeggen dat een boom bloed na de kerst maar sommige relateren het ook aan maanstanden wat al snel een hoog Klazien uut Zalk gehalte heeft. Voor mij is de periode om het risico op bloeden vast te stellen simpel, dat is de periode zonder blad. Een gevoelige boomsoort bloed niet altijd in de bladloze periode maar kan na snoeien later alsnog gaan bloeden. Zodra de bomen weer vol in het blad staan is het risico op bloeden weer voorbij.
Er zijn diverse boomsoorten die bloeden, maar het zijn sowieso alleen maar boomsoorten die verspreidporige houtvaten bezitten. In de vakwereld zijn we geneigd om van ABC bomen te spreken. Acer (esdoorn), Betula (berk) en Carpinus (haagbeuk). Een beetje beperkt is deze vermelding wel want er zijn meer boomsoorten die bloeden. Vooral de Juglans (walnoot) is een geslacht die makkelijk bloed na snoeien maar naarmate het voorjaar wordt neemt het risico op bloeden toe en komen daar steeds meer geslachten bij zoals de Pterocarya (vleugelnoot), Populus (populier), Aesculus (paardenkastanje) en zelfs Fagus (beuk). Beuk is voor mij een geslacht welke als absolute droogkloot aangemerkt kan worden, des te verbazender is het als in het voorjaar bij een felle zon en geen blad ook hierbij het sap rijkelijk vloeit.
Voor de volledigheid moet ik vermelden dat er een paar soorten zijn die ook in de zomer bloeden, de soorten die ik hierin ken lekken een soort melkachtige kleverige substantie welke bij mensen vrij makkelijk tot huidirritatie kan leiden. De Rhus (fluweelboom) en Ficus (vijg) behoren hiertoe.
In de tijd dat we onze vakgroep nog als boomchirurgen aanduiden dachten we dat we bloeden konden stelpen. Ik herinner me het middel ‘Saftstop’. Het middel smeerde je op de wond na het bloeden en dan maar hopen dat je het hiermee stelpte. Ik kan me niet één keer heugen dat het geholpen heeft, wel dat het rijkelijk eraf droop en een aardig verdienmodel was want het advies was om het regelmatig aan te brengen. Het gevolg van het bloeden van bomen is niet zozeer dat een boom doodbloed maar meer dat het een beperking van de reserves oplevert. De boom lekt suikers en vocht uit de wond en dit kan het succes van een schimmel- of bacterieaantasting bevorderen. Soms wordt een boom bewust verwond om voor consumptie vocht op te vangen, de bekendste is wel het sap van esdoorn: maplesyrup welke vooral in Canada wordt geproduceerd maar ook van opgevangen berkensap wordt vooral rond en boven de poolcirkel berkensiroop gemaakt. Beide zijn zoet van smaak en soms wordt het sap van berken ook gebruikt als haarwater. Berkenhaarwater zal voor mij wel niet meer helpen om mijn eens zo weelderige haardos terug te krijgen. Misschien moet ik een oud advies hierin volgen om appelmoes op mijn hoofd te smeren en 1 week in de kelder gaan zitten, haargroei is dan gegarandeerd.
